Prawo do renty rodzinnej przysługuje zarówno wdowie jak i wdowcowi. Trzeba jednak spełniać określone warunki żeby rentę po zmarłym dostać. O rentę rodzinną mogą wystąpić także dzieci zmarłego rodzica a w niektórych sytuacjach także wnuki i rodzeństwo Wysokość renty to 85 proc. świadczenia jakie otrzymywałby współmałżonek nieżyjący.
Renta rodzinna jest wsparcie dla osób z najbliższej rodziny po śmierci bliskiej osoby, jest niekiedy jedynym źródłem utrzymania.
– Najczęściej w trudnej sytuacji materialnej po śmierci męża zostają kobiety, które nigdy nie pracowały gdyż zajmowały się wychowaniem dzieci lub opieką nad niepełnosprawnym członkiem rodziny. Śmierć współmałżonka to dla nich bardzo trudne doświadczenie, które dodatkowo może wiązać się z utratą bezpieczeństwa finansowego – mówi Iwona Kowalska-Matis regionalny rzecznik prasowy ZUS na Dolnym Śląsku. – Nieocenionym wsparcie w trudnej, życiowej chwili może okazać się wypłata renty po zmarłym przez ZUS – dodaje.
W 2022 roku na Dolnym Śląsku rentę rodzinną dostawało z ZUS 93 tys. osób, w całym kraju 1,2 mln osób. Przeciętna wysokość renty rodzinnej w Polsce to 2511,07 zł a na Dolnym Śląsku 2575,64 zł. Najwięcej rent rodzinnych wypłaca ZUS w województwie Śląskim 214 649. Najniższa kwota renty rodzinnej obowiązująca do marca 2023 r – 1338,44 zł
Do renty po zmarłym ma prawo zarówna wdowa jak i wdowiec. Jednym z podstawowych warunków, jakie pod uwagę bierze ZUS, jest wiek. O rentę można wystąpić wdowa, jeśli w chwili śmierci swojego współmałżonka miała ukończone 50 lat lub była niezdolna do pracy, albo w sytuacji, gdy wychowuje, co najmniej jedno z dzieci, wnuków lub rodzeństwa uprawnionych do renty rodzinnej po zmarłym. Dziecko takie nie może mieć więcej niż 16 lat, a jeżeli uczy się – 18 lat życia lub musi być całkowicie niezdolne do pracy.
– Uprawnienie do renty rodzinnej przysługuje również wtedy, jeśli wdowa spełni warunek dotyczący wieku lub niezdolności do pracy w czasie nie dłuższym niż 5 lat od śmierci męża lub od zaprzestania wychowywania dzieci – wyjaśnia rzeczniczka ZUS.
Wysokość renty po mężu to 85 proc. świadczenia, które dostałby mąż. Renta jest przyznawana wdowie dożywotnio, ale gdy wdowa skończy 60 lat, czyli osiągnie wiek emerytalny, który w Polsce obowiązuje dla kobiet wtedy może zwrócić się do ZUS o naliczenie własnej emerytury, jeżeli kiedykolwiek pracowała.
– Nie ma niestety możliwości żeby dostawać dwie wypłaty gdyż w przypadku zbiegu prawa do własnej emerytury i renty po zmarłym mężu można wybrać tylko jedno z nich – mówi Iwona Kowalska-Matis.
Rzeczniczka zapewnia, że jeżeli okazałoby się, że kwota naliczonej kobiecie jej własnej emerytury byłaby niższa niż wysokość renty rodzinnej wtedy ZUS będzie kontynuował – na życzenie wdowy wypłatę renty rodzinnej. O rentę może się także starać wdowa, która osiągnęła wiek 50 lat lub stała się niezdolna do pracy po śmierci męża, nie później jednak niż w ciągu 5 lat od jego śmierci lub od zaprzestania wychowywania osób wyżej wymienionych. Małżonka rozwiedziona lub wdowa, która do dnia śmierci męża nie pozostawała z nim we wspólności małżeńskiej, ma prawo do renty rodzinnej, jeżeli oprócz spełnienia powyższych warunków miała w dniu śmierci męża prawo do alimentów z jego strony ustalone wyrokiem lub ugodą sądową. Wtedy we wniosku o rentę rodzinną należy złożyć oświadczenie z dołączeniem wyroku lub ugody sądowej.
Wdowa, która nie spełnia żadnego z wyżej wymienionych warunków i jednocześnie nie posiada żadnego źródła utrzymania, ma prawo do okresowej renty przez rok od śmierci męża. Jeśli w tym okresie będzie uczestniczyć w zorganizowanym szkoleniu mającym na celu uzyskanie kwalifikacji do podjęcia pracy zarobkowej, renta ta może zostać wydłużona, ale nie dłużej niż do dwóch lat od chwili śmierci męża.
– O rentę rodzinną po rodzicu mogą wystąpić także inne uprawnione osoby. Wtedy wypłata jest dzielona na równe części– wyjaśnia rzeczniczka ZUS na Dolnym Śląsku.
Jeżeli do renty rodzinnej uprawniona jest jedna osoba, wówczas wynosi ona 85 proc. świadczenia zmarłego, jeżeli do renty rodzinnej uprawnione są dwie osoby, wówczas wynosi ona 90 proc. świadczenia zmarłego, jeżeli do renty uprawnione są trzy osoby lub więcej, wówczas wynosi ona 95 proc. świadczenia zmarłego. Renta wdowia wypłacana jest od dnia powstania do niej prawa, od miesiąca, w którym został złożony wniosek na trzy sposoby: za pośrednictwem poczty, na rachunek bankowy lub w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej. Co więcej, renta rodzinna dla wdowy przyznawana jest dożywotnio, jeżeli kobieta ukończyła 50 rok życia.
